Wat het nut is van een samenlevingscontract
AMSTERDAM –
De helft van de stellen die samenwonen zonder getrouwd te zijn, heeft een samenlevingscontract afgesloten. Hierin kunnen partners financiële afspraken vastleggen over kostendeling en over wat er gebeurt als hun relatie eindigt. Wat zijn de belangrijkste redenen om zulke afspraken vast te leggen en kunt u ook zónder contract met een gerust hart samenwonen?
Sinds de jaren zeventig wonen Nederlanders steeds vaker samen. Vaak zijn er geen duidelijke afspraken over de verdeling van financiële verplichtingen, maar ook over de verdeling wanneer het stel uit elkaar gaat. Veel paren sluiten geen contract af omdat ze binnen korte tijd toch willen trouwen, zegt directeur Lucienne van der Geld van Netwerk Notarissen. “Maar tot die tijd lopen ze wel risico. Wat gebeurt er als het de eerste jaren ondanks trouwplannen niet van een bruiloft komt?”
Samenlevingscontract voor aankoop van woning en geboorte kinderen
Voor veel mensen zijn er drie belangrijke redenen om een samenlevingscontract te sluiten: de koop van een huis, de komst van kinderen of de start van een onderneming. Het nut ervan blijkt uit enkele voorbeelden bij het fictieve stel Peter en Sabine. Stel dat zij een nieuwe woning betrekken, maar dat deze op Peters naam staat en hij de hypotheek betaalt. Als ze uit elkaar gaan, staat Sabine op straat. “Aan de ene kant is dat logisch, het huis is tenslotte van hem”, zegt Van der Geld. “Maar om Sabines afhankelijkheid iets te verkleinen, zou het niet gek zijn als ze afspreken dat ze bij vertrek een kleine vergoeding krijgt om de eerste maanden een huurwoning te kunnen betalen.”
Als Peter en Sabine een kind krijgen en Sabine komt te overlijden zonder dat er een samenlevingscontract (of testament) is, erft het kind automatisch een deel van haar eigendommen. Dit kan ook een deel van het huis zijn, waardoor Peter er wellicht niet kan blijven wonen. Via een samenlevingscontract kunnen ze besluiten dat het kind pas erft nadat ze allebei overleden zijn. Verder kan de komst van kinderen een reden zijn dat één van de twee partners minder gaat werken. Die wordt qua inkomsten afhankelijker van de ander en dat is vooral vervelend als de relatie eindigt. Hierdoor kan het handig zijn een soort alimentatie af te spreken of te regelen dat inkomsten tijdens de relatie op een bepaalde manier worden gedeeld.
Samenlevingscontract voor onderneming en pensioenfonds
Ook het starten van een onderneming is voor velen een reden voor een contract. Stel dat Peter een winkeltje opent en Sabine geregeld kosteloos meewerkt, dan zou het redelijk zijn als ze ook meeprofiteert als de winkel een succes wordt en ze uit elkaar gaan. Daarnaast is een contract vooral bescherming als één van beiden komt te overlijden, vertelt Van der Geld. Als Peter sterft en er is niets geregeld, dan erft zijn familie zijn deel van het huis en ook bijvoorbeeld een dure bank. Zonder contract moet Sabine de familie wellicht betalen om haar bank te behouden. Daarnaast kunnen stellen elkaar aanmelden als partner bij het pensioenfonds, zodat zij een nabestaandenpensioen krijgen als een van hen overlijdt. Hierbij stellen pensioenfondsen, net als hypotheekverstrekkers, een samenlevingscontract verplicht.
Partners kunnen regelen dat ze van elkaar erven, maar krijgen ook recht op de hoge vrijstelling van erfbelasting voor partners van 616.880 euro, terwijl niet-familieleden anders een vrijstelling van slechts 2057 euro hebben. Die vrijstelling krijgen samenwonenden overigens vanzelf als ze meer dan vijf jaar samenleven, maar dan is nog niet geregeld dat ze überhaupt van elkaar erven. Daarvoor moet dus nog een samenlevingscontract worden afgesloten.
Zelf of bij de notaris?
Een samenlevingscontract kunt u regelen bij een notaris. Het contract is zo uitgebreid als u zelf wilt en kan worden aangevuld als er een kind (op komst) is of als een van beide partners een bedrijfje start. Wilt u louter een omgangsregeling voor de hond of een afspraak over de gezamenlijke auto maken, dan kan dat ook. De kosten variëren van 100 euro tot 1000 euro. Zelf kunt u ook een overeenkomst maken, maar die wordt niet altijd geaccepteerd door pensioenfondsen, banken of rechters.
